تضعیف مغز متفکر کشاورزی؛ خطایی راهبردی
به گزارش روابط عمومی سازمان تات به نقل از پایگاه خبری تبریز کهن، احمد بایبوردی عضو هیئت علمی و فعال رسانهای یادداشتی به شرح زیر در پایگاه خبری تبریز کهن منتشر کرد:
در وزارت جهاد کشاورزی، همواره افرادی وجود داشتهاند که در ظاهر همراه و دلسوز نشان میدهند، اما در عمل با تصمیمسازیها و جریانسازیهای پنهان، به بدنه کارشناسی و علمی وزارتخانه ضربه میزنند. یکی از مهمترین مصادیق این رویکرد، تلاش مستمر برای تضعیف یا تغییر ماهیت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) است.
سازمان تات، مغز متفکر وزارت جهاد کشاورزی و بدنه مستقیم علمی تحقیقات کشاورزی کشور به شمار میآید. این سازمان نه یک نهاد اجرایی روزمره، بلکه بازوی دانشمحور تصمیمسازی، تولید علم کاربردی و پشتیبان اصلی امنیت غذایی کشور است. در طول بیش از پنج دهه، دولتهای مختلفی آمده و رفتهاند، اما اهمیت راهبردی این سازمان همواره پابرجا مانده است.
با این حال، در سالهای اخیر بارها ایدههایی مطرح شده که هدف نهایی آنها کوچکسازی، تجمیع یا انتقال سازمان تات به زیرمجموعه ساختارهای استانی یا اجرایی بوده است؛ ایدههایی که نهتنها با قوانین بالادستی و مأموریتهای ذاتی این سازمان همخوانی ندارد، بلکه اساساً با منطق علم، تحقیق و توسعه در تضاد است.
سازمان تات، یک ساختار حاکمیتی–ملی با وظایف فرامنطقهای است. تحقیقات کشاورزی، مرز استانی نمیشناسد؛ مسائل بنیادینی چون آب، خاک، بذر، اقلیم، آفات، بیماریها و امنیت غذایی، موضوعاتی ملی و حتی فراملیاند. تضعیف این ساختار یا واگذاری آن به مدیریتهای محلی، بهمعنای پراکندگی دانش، کاهش انسجام علمی و از دست رفتن قدرت راهبری تحقیقات کشاورزی کشور خواهد بود.
نکتهای بنیادین که عمداً یا سهواً نادیده گرفته میشود، پشتوانه قانونی تشکیل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. این سازمان بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی ایجاد شده و جایگاه آن بهصراحت در نظام حقوقی کشور تعریف شده است. در هیچیک از قوانین بالادستی و آییننامههای مرتبط، اجازه داده نشده که یک نهاد علمی با ماهیت هیئت علمی و مأموریت تحقیقاتی، ذیل یک مجموعه صرفاً اجرایی قرار گیرد. استقلال نهادهای علمی، شرط لازم برای تولید دانش معتبر و تصمیمسازی علمی است.
سازمان تات برای انجام مأموریتهای خود بهصورت مؤثر، عمیق و اثربخش، نیازمند حفظ استقلال نهادی و علمی است؛ استقلالی که طی حدود پنجاه سال گذشته و در دولتهای مختلف—با وجود فراز و فرودها—همواره حفظ شده و یکی از عوامل اصلی پایداری، اعتبار و اثرگذاری این سازمان بوده است.
هرگونه تصمیم در جهت تضعیف این استقلال یا الحاق بدنه علمی سازمان به ساختارهای اجرایی، پیامدهای جدی و جبرانناپذیری بهدنبال خواهد داشت. نخستین نتیجه چنین رویکردی، بیانگیزگی محققان و اعضای هیئت علمی است؛ سرمایههای انسانیای که با سالها آموزش، تجربه و پژوهش شکل گرفتهاند. تضعیف جایگاه علمی آنان، مستقیماً به کاهش کیفیت تحقیقات، افت نوآوری و آسیب به مأموریتهای راهبردی سازمان منجر میشود.
در نهایت، اینگونه تصمیمها نهتنها به بدنه علمی کشور لطمه میزند، بلکه بهطور مستقیم بر عملکرد، مأموریتها و گزارشهای بالادستی حوزه کشاورزی اثر منفی خواهد گذاشت و توان پاسخگویی علمی کشور به چالشهای اساسی بخش کشاورزی را بهشدت کاهش میدهد؛ هزینهای سنگین که پیامدهای آن مستقیماً متوجه امنیت غذایی و منافع ملی خواهد بود.
حفظ و تقویت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دفاع از علم، امنیت غذایی و آینده کشاورزی ایران است؛
مسئولیتی ملی که نباید قربانی تصمیمهای غیرشفاف، نگاههای کوتاهمدت و بازیهای پنهان شود
