به گزارش روابط عمومی پژوهشکده مرکبات و میوه ‌های نیمه ‌گرمسیری، مرتضی گل محمدی معاون پژوهشی موسسه تحقیقات علوم باغبانی و جواد فتاحی مقدم معاون پژوهشی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری در برنامه تلویزیونی رویش در شبکه آموزش سیما شرکت نموده و به بحث و بررسی در مورد شرایط برداشت و نگهداری پس از برداشت مرکبات پرداختند.

مرتضی گل ‌محمدی، معاون پژوهشی موسسه تحقیقات علوم باغبانی در برنامه رویش گفت: بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید مرکبات کشور سالانه حدود ۶ میلیون تن است. از این میزان ۳ میلیون تن به پرتقال، ۱ میلیون تن به نارنگی و باقی به محصولاتی نظیر گریپ ‌فروت، لیموشیرین، لیموترش و سایر محصولات اختصاص دارد. ایران در رتبه هفتم جهانی از نظر تولید مرکبات قرار داشته و جزو ۱۰ کشور برتر در این زمینه محسوب می ‌شود.

وی افزود: با توجه به شرایط اقلیمی مطلوب امسال، پیش ‌بینی می ‌شود تولید مرکبات کشور با افزایش ۲۰ درصدی مواجه شود. مصرف سرانه مرکبات در ایران حدود ۵6 تا ۶۰ کیلوگرم است. برخلاف بسیاری از کشورها که مصرف مرکبات به شکل فرآورده‌ هایی مانند آب ‌میوه یا مربا رواج دارد، در ایران مصرف تازه ‌خوری اولویت دارد.

گل ‌محمدی در ادامه درباره شاخص ‌های برداشت و کیفیت مرکبات گفت: یکی از مهمترین شاخص ‌ها برای تعیین زمان برداشت، نسبت قند به اسید میوه است. این عدد در نارنگی و پرتقال باید بین ۷ تا ۸ باشد تا محصول از نظر فیزیولوژی و تغذیه ‌ای به بلوغ کامل برسد. برداشت زودهنگام می‌تواند موجب عرضه میوه‌ های نارس در بازار شود که هم کیفیت مصرفی را کاهش می‌دهد و هم ماندگاری آن را در انبار تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی برداشت دیرهنگام نیز ضایعات را افزایش می‌دهد.

وی همچنین به پدیده ‌ای به نام سبززدایی اشاره کرد و توضیح داد: برای ورود زودهنگام برخی میوه ‌ها به بازار، از ترکیباتی استفاده می‌شود که رنگ سبز میوه را به زرد تغییر می‌دهند. این ترکیبات اگرچه ضرری برای سلامت انسان ندارند، اما محصولی که به این روش آماده می‌شود، از نظر قند طبیعی و کیفیت کلی به بلوغ کامل نرسیده است. به همین دلیل، میوه هایی که تحت عملیات سبززدایی بودند باید وارد بازار مصرف شوند و به هیچ وجه در انبار نگهداری نشوند.

معاون پژوهشی موسسه تحقیقات علوم باغبانی تاکید کرد: در سال ‌های اخیر با توسعه آموزش ‌های تخصصی و بهره ‌گیری از فناوری‌ های نوین، میزان ضایعات باغات مرکبات در کشور به میزان 50 تا 70 درصد کاهش یافته است. به ‌عنوان مثال در استان مازندران که قطب تولید مرکبات کشور است، ضایعات از ۳۰ درصد به حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش یافته است.

وی بر ضرورت رعایت شاخص ‌های استاندارد برداشت تاکید کرد و گفت: برداشت میوه‌ ها در زمان مناسب، نه ‌تنها کیفیت مصرفی را ارتقا می‌دهد، بلکه ماندگاری آنها را در انبارها افزایش داده و از هدررفت محصولات جلوگیری می‌کند.

در ادامه برنامه جواد فتاحی مقدم معاون پژوهشی پژوهشکده مرکبات و میوه‌ های نیمه ‌گرمسیری در برنامه رویش گفت: تمام تلاش تولیدکنندگان باغی معطوف به افزایش کیفیت میوه و دستیابی به قیمتی مناسب برای محصولات است. این امر مستلزم توجه به عوامل پیش از برداشت و همچنین رعایت اصول پس از برداشت است. کیفیت میوه نه‌ تنها در ظاهر آن بلکه در خصوصیات درونی آن نیز اهمیت دارد، و این موضوع در بازارهای جهانی نیز مورد توجه ویژه ‌ای قرار گرفته است.

وی افزود: مرکبات در ایران از تنوع بالایی برخوردارند و زمان برداشت آنها متفاوت است. می توان به ارقام زودرس مانند نارنگی ‌های میاگاوا و هاشیموتو که از اوایل شهریور برداشت می‌شوند، تا ارقام دیررس مثل پرتقال والنسیا که تا اردیبهشت سال بعد روی درخت باقی می ‌مانند اشاره نمود. رعایت زمان مناسب برداشت از مهمترین عوامل حفظ کیفیت محصول است. این مسئله نه ‌تنها حقوق مصرف‌ کننده را تامین می‌کند، بلکه باعث عرضه میوه ‌ای با طعم و کیفیت مطلوب می‌شود.

فتاحی مقدم توضیح داد: یکی از شاخص ‌های مهم برداشت مرکبات، نسبت قند به اسید است. این نسبت در پرتقال‌ ها باید حداقل ۶.۵ باشد تا برای مصرف نوبرانه مناسب باشد و برای شرایط نگهداری باید 7 به بالا باشد. در نارنگی ‌ها نیز این شاخص معمولا بین ۷ تا ۸ است. در مناطق جنوبی کشور، این نسبت به دلیل شرایط اقلیمی می‌تواند یک درجه بالاتر باشد.

وی با تاکید بر اهمیت نحوه برداشت گفت: هرگونه بی ‌دقتی در فرآیند برداشت می‌تواند خسارت‌ های قابل ‌توجهی در مراحل پس از برداشت ایجاد کند. پوست مرکبات به‌ شدت حساس است و آسیب ‌های مکانیکی مانند خراش یا زخم می‌تواند منجر به پوسیدگی میوه شود. رعایت مواردی نظیر استفاده از قیچی‌ های مخصوص نوک گرد، توجه به زمان مناسب برداشت (هنگام خشک بودن پوست میوه و عدم وجود شبنم)، و جداسازی میوه‌ های آسیب‌ دیده از محصولات سالم بسیار ضروری است.

فتاحی مقدم ادامه داد: میوه ‌ها باید به ‌صورت جداگانه و با حداقل فشار فیزیکی در جعبه ‌ها یا کیسه‌ های برداشت قرار گیرند. همچنین ضروری است که میوه‌ های برداشت‌ شده پیش از انتقال به سردخانه به‌ طور اولیه سورت شوند تا میوه‌ های آسیب‌ دیده یا ریزش‌ یافته با میوه ‌های سالم مخلوط نشوند. این اقدامات ساده ولی بسیار مهم می‌تواند میزان ضایعات را به حداقل رسانده و کیفیت میوه را حفظ کند.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از انبارهای فنی استاندارد با عایق بندی، دما، رطوبت و تهویه مناسب نقش زیادی در حفظ کیفیت میوه و کاهش ضایعات انباری دارد. همچنین استفاده از پوشش های پلی اتیلنی مناسب، واکس های استاندارد و مواد حفاظتی (قارچکش) ویژه پس از برداشت نیز ضمن حفظ طعم مطلوب و تازگی میوه طی نگهداری، بطور چشمگیری میزان ضایعات پوستی و پوسیدگی میوه را کاهش خواهد داد.

دریافت برنامه