پایگاه تحقیقاتی آبخوانداری چسکین

معرفی پایگاه
پایگاه تحقیقاتی آموزشی و ترویجی پخش سیلاب و آبخوان‌داری چسکین در موقعیت َ30 و ْ49 الیَ00و ْ50 طول جغرافیایی و َ20 و ْ35 الی َ50 و ْ35 عرض جغرافیایی در جنوب استان قزوین، شهرستان بوئین‌زهرا با اهداف کنترل سیلاب رودخانه و تغذیه مصنوعی آبخوان، ایجاد پوشش گیاهی با مساحت 637 هکتار اراضی منابع طبیعی روستاهای چسکین و ابراهیم‌آباد احداث گردیده است.

مشخصات پایگاه

سیستم آبگیری پایگاه آبخوان شامل یک بند انحرافی به طول 200 متر در عرض رودخانه حاجی عرب، یک دهانه آبگیر در امتداد بند انحرافی به طول 25 متر و کانال انتقال آب به طول 5/7 کیلومتر (با مقطع ذوزنقه‌ای با شیب جانبی 1:1) می‌باشد.

جهت امکان کنترل بیشتر و جلوگیری از پیچیدگی سیستم تقسیم آب و بهره‌برداری مناسب، عرصه پخش سیلاب به 5 شبکه پخش تقسیم گردید که هر شبکه دارای 6 تا 8 کرت می‌باشد و سیلاب از طریق کانال‌های تقسیم وارد کانال‌های گسترشی و سپس وارد کرت‌ها می‌شود. جهت سهولت در آبگیری تمام کرت‌ها دروازه‌هایی به فاصله270ـ250 متر در امتداد همدیگر روی کرت‌ها احداث گردیدند تا آب از این طریق وارد کرت‌های پایین‌دست شود. در انتهای عرصه پخش جهت مواقع اضطراری یک کانال تخلیه به طول 5/2 کیلومتر احداث‌شده است.

اهداف پایگاه
1- کنترل سیلاب فصلی رودخانه حاجی عرب 
2- بهبود وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی
3- ایجاد و تقویت پوشش گیاهی مراتع
4- جلوگیری از خسارات ناشی از سیل و خشک‌سالی با استفاده از مدیریت صحیح سیلاب
5- ذخیره آب برای فصول خشک
6- بررسی امکان استفاده از جریان پایدار در فصول غیر زراعی 
7- جلوگیری از ورود آب قابل‌استفاده به حوضه شور

عملیات انجام‌شده در پایگاه
1-عملیات مکانیکی:
به‌طورکلی عملیات اجراشده مکانیکی در عرصه عبارت‌اند از:
•    احداث بند انحرافی گابیونی به طول 200 متر و ارتفاع حدوداً 2 متر
•    دهانه آبگیر سنگ سیمانی به طول 25 متر و دیواره‌های جانبی آن
•    کانال اصلی انتقال آب به طول 5/7 کیلومتر 
•    اجرای 3 مورد چکدم با سنگ سیمان 
•    اجرای 3 مورد چکدم با سنگ و گابیون
•    اجرای 2 مورد دراپ با سنگ و سیمان 
•    اجرای 4 مورد کف‌بندی گابیونی در مسیر کانال داخل عرصه 
•    اجرای 2 مورد آب‌نما در عرصه جهت عبور و مرور
•    کانال انتقال پخش خاکی 8500 متر
•     کانال تقسیم آب خاکی 2 کیلومتر
•    کانال گسترشی خاکی 45400 متر
•     دروازه‌های احداث‌شده 123 مورد که 74 تای آن سنگ و سیمان و 25 مورد گونی سنگری با ماسه و سیمان و 24 مورد بتونی می‌باشد.
•    عملیات خاکی : شامل خاک‌برداری، خاک‌ریزی ، پخش و کوبیدن، شن‌ریزی، حمل خاک، علف کنی 
 

2-عملیات بیولوژیکی:
کاشت گونه‌های گیاهی مثمر و غیر مثمر در عرصه آبخوان با توجه به شرایط اقلیمی منطقه از گونه‌های پسته، بادام، سنجد، انگور و نهال های غیر مثمر عرعر، اقاقیا، سرو نقره‌ای، کاج، زبان‌گنجشک. 

3-عملیات تأسیساتی و کارگاهی:
•    ساختمان اداری 186 مترمربع
•    ساختمان موتورخانه 48 مترمربع 
•    هانگار 80 مترمربع 
•    انبار 60 مترمربع و حصارکشی 1100 متر
•    استخر 1200 مترمکعب

نتایج و دستاوردهای پایگاه پخش سیلاب 
به‌طورکلی اهداف چندمنظوره پخش سیلاب در آبخوان و نقش آن‌ها در توسعه پایدار کشاورزی عبارت‌اند از :
1.    اداره و مهار سریع و کم‌هزینه و اقتصادی سیلاب‌ها همراه با کاهش یا حذف خسارت‌های وسیع ناشی از سیل 
2.    مناسب‌ترین و اقتصادی‌ترین روش برای تغذیه سریع سفره‌های آب زیرزمینی و فراهم نمودن امکان بهره‌وری بهینه از نزولات و اداره و پیشگیری از هدر رفت هرز آب‌ها
3.    تبدیل اراضی غیر قابل‌استفاده آبرفت‌های درشت‌دانه در عرصه آبخوانی
4.    فراهم نمودن زمینه‌های تبدیل اراضی بایر و کم بازده و بیابانی پایین‌دست به اراضی فعال کشاورزی