دکتر سید مجتبی خیام نکویی معاون وزیر  و رئیس سازمان در همایش روز جهانی تنوع زیستی:

حفظ تنوع زیستی به گفتمان غالب و فراگیر در کشور تبدیل شود

همایش ملی روز جهانی تنوع زیستی با حضور دکتر سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ، دکتر خیام نکویی معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی ، دکتر زند مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور  و سایر مدیران دستگاه‌های مرتبط، صاحبنظران و اصحاب رسانه در محل سالن همایش های سازمان حفاظت محیط زیست یکشنبه ۱ خرداد همزمان با روز جهانی تنوع زیستی برگزار شد.

دکتر سید مجتبی خیام نکویی معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی در همایش روز جهانی تنوع زیستی، با اذعان بر این موضوع که تهدید تنوع زیستی به معضلی برای همه جهان تبدیل شده است و وضعیت تنوع زیستی در جهان خوب نیست ابراز امیدواری کرد  نتایج این همایش بتواند منشأ تاثیرات معنی دار در حوزه کشاورزی، محیط زیست و تنوع زیستی کشور شود.

وی تنوع ژنتیک را عامل بقای هر اکوسیستم که می تواند نقش زیادی در کشاورزی و تامین امنیت غذایی پایدار داشته باشد خواند و تاکید کرد: حفظ تنوع زیستی باید تبدیل به یک گفتمان غالب و فراگیر در کشور گردد و در این راستا نقش رسانه‌ها نقش بی بدیل و تاثیرگذار است.

دکتر خیام نکویی با اذعان بر این موضوع که کشور ایران از نظر تنوع گونه ای از کشورهای سرآمد جهان است و مهد تنوع زیستی بسیاری از گونه هستیم. به تصویب قانون حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی سال ۹۶ با محوریت وزارت جهاد کشاورزی اشاره نمود و از آن بعنوان راه مناسبی برای حفاظت ذخایر ژنتیکی نام برد و دستیابی به این مهم را نیازمند مشارکت سایر دستگاه‌ها در تقویت این حوزه و حفظ منابع ژنتیکی دانست.

معاون وزیر جهاد کشاورزی بر ایجاد نسخه پشتیبان بانک های ژن به عنوان یک مطالبه ملی و لزوم شناسایی ژن های منحصر بفرد و گونه های بومی ایران که می تواند تاثیر بسیار زیادی در حفظ منابع تنوع زیستی داشته باشد تاکید کرد و با اشاره به چالش‌هایی همانند گرم شدن زمین و زیست بوم های جهانی و کم آبی در جهان که موجب کاهش سطح زیر کشت در جهان شده است اظهار داشت: ده ها هزار گونه در سطح جهان در حال انقراض می باشد و این مهم تلاش بیشتر سران جهانی را در راستای کاهش سرعت آن و تدبیر و تمهیدات لازم در مسیر حفظ تنوع زیستی را می طلبد.

وی با تاکید بر اینکه تعریف پروتکل های جهانی می تواند یکی از مسیر هایی باشد که کمتر بشر به تنوع زیستی دست اندازی داشته باشد اظهار داشت: پروتکل ها و کنوانسیون ها وقتی ارزشمند است که بتوان زیرساخت‌های لازم برای استفاده از ظرفیت های آنها به نحو ممکن را مهیا کرد.

دکتر خیام نکویی با اشاره به اهداف کنوانسیون تنوع زیستی و تاکید بر اجرای نمودن آن توسط کلیه کشورهای جهان که همانا می تواند موجب ارتقای حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع تنوع زیستی شود گفت: برخی از کشورهای استکباری تنها در راستای اولویت های مرتبط با توسعه اقتصادی و اجتماعی خود در این مسیر گام می نهند و این مهم می‌تواند کنوانسیون و پروتکل های جهانی را برای دستیابی به اهداف عالی خود در حفظ تنوع زیستی با مشکل مواجه نماید.

معاون وزیر جهادکشاورزی افزود: با توجه به شعار سال کنوانسیون تنوع زیستی در راستای تامین امنیت غذایی پایدار می بایست تمهیدات لازم برای بهره برداری و حفظ منابع تنوع زیستی و تامین یک امنیت غذایی پایدار اندیشیده شود.

دکتر خیام نکویی با اذعان بر اینکه تأمین امنیت غذایی پایدار یک استراتژی ملی در کشور است بر کاهش استفاده از منابع آبی تاکید نمود و خواستار افزایش عملکرد در واحد سطح با ایجاد یک انقلاب بهره وری در حوزه بخش کشاورزی شد و گفت: این امر با توجه به پتانسیل های موجود در کشور عملی می باشد.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به توافقات تنوع زیستی که شامل اکوسیستم گونه و تنوع ژنتیکی می باشد به بیان ساختارهای موجود در وزارت جهاد کشاورزی در این رابطه پرداخت و با تأکید بر جلوگیری از اجرای پروژه هایی که می تواند به تنوع زیستی کشور آسیب برساند افزود: به طور کلی بحث حفاظت از تنوع زیستی می بایست با همکاری همه دستگاه ها در کشور دنبال شود.

دکتر خیام نکویی با اذعان بر این موضوع  که ایران از ۸کشور تنوع زیستی جهان است و بیش از ۸هزار گونه تنوع زیستی در کشور وجود دارد اظهار داشت: بعضی مواقع یک ژن می تواند یک تحول در حوزه امنیت غذایی کشور داشته باشد و همه آن به ایجاد زیرساخت های تنوع زیستی برمی گردد.

دکتر زند مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی ایران با اشاره به نقش مخرب انسان در تهدیدات تنوع زیستی، گزارشی از وضعیت گونه های در معرض انقراض و اهمیت بقای آنان ارائه داد.

دکتر زند با بیان این مطلب که حیات انسان به حیات سایر گونه ها گره خورده و باید برای حفظ آنها اقدام جدی انجام داد یادآور شد: کنوانسیون تنوع زیستی در سال ۱۹۹۲ میلادی  با  ۳ هدف حفاظت از تنوع زیستی، بهره برداری پایدار و تقسیم عادلانه مزایا تشکیل شد.

وی  نتایج برنامه ۱۰ ساله این کنوانسیون و ارزیابی های صورت گرفته در بازه زمانی ۲۰۱۱_۲۰۲۱ را مورد اشاره قرار داد و افزود: ارزیابی های برنامه ۱۰ ساله با ۵ هدف و ۲۰ راهبرد بیان می دارد تنوع زیستی با سرعت بی سابقه در حال از بین رفتن است و ۲۵ درصد از گیاهان و ۱۰ درصد از حشرات از دخالت های ناشی از انسان در معرض تهدید جدی هستند.

مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی ایران از تدوین تئوری تغییر در برنامه پسا ۲۰۲۰ کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل متحد خبر داد و افزود: تنوع زیستی شبکه ارتباطی همه موجودات باهم است و این شبکه مثل رگ هایی است که کره زمین را زنده نگه می دارد؛  اگر ۱۰ سال آینده ما مثل ۱۰ سال گذشته باشد وضعیت تنوع زیستی و به تبع آن وضعیت زندگی انسان ها اسفبار خواهد شد.

وی با اشاره به اهداف تعیین شده در برنامه پسا ۲۰۲۰ کنوانسیون تنوع زیستی سه گام ضروری برای ۳۰ سال آینده را در توقف روند تخریب تنوع زیستی، احیای اکوسیستم های طبیعی، رسیدن به زندگی همگام با طبیعت برشمرد.

 دکتر زند با بیان این مطلب که لازم است برای تحقق این سه چشم انداز،برنامه عملیاتی تدوین و اجرا شود ،پیشنهاداتی در این خصوص از جمله تشکیل شورای ملی تنوع زیستی برای هم افزایی و پیاده‌سازی اهداف کنوانسیون با حضور سران دستگاه‌های مرتبط، توزیع اهداف کنوانسیون به موسسه های تحقیقاتی و دانشگاه ها ، تشکیل صندوق بین المللی تنوع زیستی به منظور جذب منابع بین المللی را پیشنهاد داد.

وی با ابراز امیدواری در مشارکت همگانی برای حفظ تنوع زیستی به عنوان سرمایه ای به ارزشمندی تاریخچه حیات،  مطالبی درباره مدل های اجرا شده در سایر کشور ها در این راستا تحت عنوان تمدن اکولوژیک بیان داشت.

دکتر علی سلاجقه  رییس سازمان حفاظت محیط زیست وقتی امنیت حیاتی در کره زمین به مخاطره بیفتد، حتما امنیت غذایی ما آسیب می بیند و گرسنه خواهیم ماند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست، این سازمان را مسوول تنوع زیستی در کشور دانست و گفت: اینکه دبیرخانه تنوع زیستی در وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته، یک اشتباه است و ما از دولت خواستیم که این مرجعیت به سازمان حفاظت محیط زیست بازگردد. البته این بدان معنا نیست که عملکرد این دبیرخانه در حاضر مطلوب نیست بلکه هدف آن است که دبیرخانه به جایگاه اصلی خود بازگردد چراکه کاربر نمی تواند تنوع زیستی را مدیریت کند.
سلاجقه با تاکید بر تنوع زیستی و طبیعی بی نظیر کشورمان، آن را یک نعمت بزرگ برشمرد و تصریح کرد: این گستردگی و تنوع می طلبد که همه ارکان حکمرانی کشور برای حفاظت از آن مشارکت کنند.
معاون رییس جمهور در ادامه خاطرنشان کرد: ما حتما می بایست در بحث ارزشگذاری اقتصادی، تنوع زیستی خود را قیمتگذاری کنیم و ببینیم چه از دست می دهیم و چه به دست می آوریم.
وی با اشاره به نامگذاری امسال به نام سال تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، گفت: باید از ظرفیت های فناورانه و دانش بنیان برای حفظ تنوع زیستی بهره بگیریم. ضمن اینکه برای نیل به این هدف، دست یاری به سوی متخصصان و اندیشمندان دراز می کنیم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به پروژه تکثیر در اسارت ماده یوز آسیایی، آن را یک دستاورد علمی برای کشور خواند و تصریح کرد: وقتی گونه های جانوری و گیاهی در معرض خطر قرار می گیرند، باید در یک فضای حفاظتی آنها را مورد مطالعه قرار دهیم. حال نتیجه این مطالعه چه مثبت باشد چه منفی، این یک دستاورد بزرگ برای کشور است.
سلاجقه، تولد توله یوزهای آسیایی در اسارت را یک فرآیند کاملا علمی توصیف کرد و گفت: حتما سازمان حفاظت محیط زیست مراحل مختلف این فرآیند را مستندسازی می کند و امیدواریم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم آن را برای مردم پخش کند.
وی با بیان اینکه تمام تلاش خود را برای حفظ توله یوز سوم به کار خواهیم بست، خاطرنشان کرد: پس از اعلام نتیجه گزارش هیات حقیقت یاب، با قصورهای احتمالی برخورد خواهد شد.

هم‌زمان با (22 می /یکم خردادماه) ، روز جهانی تنوع زیستی از 4 جلد کتاب آموزشی  با عنوان‌های  « مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست » ، «دستورالعمل برنامه‌ریزی حفاظت از گونه‌ها» ، «ماهیان فراموش‌شده جهان » ، «فهرست گونه‌های ماهیان »با حضور دکتر علی سلاجقه ، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست،رونمایی شد.

این آثار با نظر اساتید، صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه تنوع زیستی  و باهدف روشنگری، آموزش و ترویج فرهنگ محیط‌زیست تدوین و منتشرشده است.
گفتنی است؛ این کتاب‌ها به همت معاونت آموزش و ترویج کشاورزی ،دفتر شبکه دانش و رسانه‌های ترویجی تهیه‌شده است.

روابط عمومی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی