توسعه سامانه هوشمند شناسایی گیاهان دارویی با استفاده از هوش مصنوعی در چهارمحال و بختیاری

یک پروژه تحقیقاتی با هدف توسعه سامانه هوشمند شناسایی خودکار گونه‌های گیاهی خانواده‌های Fabaceae و Lamiaceae  در استان چهارمحال و بختیاری، با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری عمیق، به تصویب رسیده است.

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری، این پروژه که به عنوان «طرح سرباز نخبه» طبقه‌بندی شده، با ماهیت کاربردی-توسعه‌ای و با پشتیبانی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، به مدت ۱۳ ماه در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری اجرا خواهد شد.

اهداف اصلی پروژه، جمع‌آوری و آماده‌سازی داده‌های تصویری از ۱۵۰ تا ۲۰۰ گونه گیاهی، آموزش و ارزیابی الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری عمیق شامل YOLOv11، YOLOv12، ResNet، MobileNet و R-CNN، توسعه یک وب اپلیکیشن کاربرپسند با استفاده از Fast API برای شناسایی سریع و دقیق گونه‌ها و انتشار داده‌ها و نتایج برای استفاده عموم و جامعه علمی است.

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن بیش از ۱۳۶۰ گونه گیاهی که حدود ۳۶۰ گونه آن انحصاری ایران است، از غنی‌ترین مناطق فلوریستیکی کشور محسوب می‌شود. با این حال، شناسایی گونه‌ها با روش‌های سنتی زمان‌بر و نیازمند تخصص بالا است. این سامانه هوشمند می‌تواند با دقت و سرعت بالا، امکان شناسایی خودکار گیاهان را برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان فراهم کند.

این پروژه در چند مرحله اصلی شامل جمع‌آوری داده‌های تصویری از طبیعت و منابع آنلاین، برچسب‌گذاری داده‌ها، آموزش مدل‌های یادگیری عمیق، ارزیابی عملکرد مدل‌ها و در نهایت توسعه یک رابط کاربری تحت وب انجام خواهد شد.

کاربردهای مورد انتظار این پروژه عباتند از: تسهیل تحقیقات گیاه‌شناسی و اکولوژی در منطقه، ایجاد ابزاری آموزشی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، توسعه فرصت‌های اقتصادی مبتنی بر فناوری و گیاهان دارویی، تقویت جایگاه علمی ایران در حوزه هوش مصنوعی و زیست‌فناوری

مجری مسئول این طرح تورج مختارپور کارشناس و محقق علمی از مرکز تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی استان است و فرید کریمی به عنوان مجری و آقایان علی مرشدی و ابوالقاسم رضایی به عنوان مشاوران پروژه همکاری خواهند داشت.

این پروژه گامی مهم در جهت بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی کشور محسوب می‌شود.